استئوپروز بیماری خاموش و نامرئی در زنان کم تحرک
به گزارش وبلاگ ورزشی 90، استئوپروز، یک بیماری خاموش و نامرئی که در اثر کم تحرکی و تغذیه نادرست، بی سر و صدا ستون های بدن یا همان استخوان ها را به پوکی رسانده و زنان سالمند را با یک زمین خوردن ساده تا مدت ها خانه نشین می نماید.
به گزارش، همه ما در اطرافمان زنان و مردان سالخورده و میانسال زیادی را دیده ایم که با یک سرخوردن روی فرش، چرخش ناگهانی، خم و راست شدن سریع و یا حتی عطسه دچار شکستگی لگن، مهره گردن و یا سایر استخوان های بدن می شوند و همین مساله، استقلال آن ها را در زندگی می گیرد، چون بدون یاری اطرافیان قادر به انجام امور روزمره خود نیستند.
با توجه به اینکه گفته می گردد 25 درصد از افراد سالمندی که دچار شکستگی می شوند در همان بیمارستان فوت می نمایند بنابراین پیشگیری و درمان پوکی استخوان در همان دوران جوانی و میانسالی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
پوکی استخوان برای این یک بیماری نامرئی است که تا زمانی که یک استخوان نشکند علایمی از خود بروز نمی دهد.
گرچه این بیماری در هر 2 جنس زن و مرد دیده می گردد، اما به گفته متخصصان از هر سه زن بالای 50 سال یک نفر و از هر پنج مرد یک نفر به پوکی استخوان مبتلا می گردد.
در زنان که با شروع یائسگی ضعف در استخوان ها شروع می گردد به همین دلیل بانوان باید از سنین جوانی به فکر تراکم استخوان و سلامت آن باشند.
این مساله زمانی آشکارتر می گردد که بدانیم به گفته مسئولان وزارت بهداشت نیمی از زنان بالای 50 سال کشور دچار پوکی استخوان هستند.
گرچه عوامل زیادی، چون مصرف بعضی دارو های کورتونی، کمبود ویتامین دی و تغذیه نادرست می تواند عامل بروز بیماری پوکی استخوان باشد، اما کم تحرکی و ورزش ناکافی نیز عامل مهم دیگری است که علاوه بر قراردادن زنان در معرض انواع بیماری ها خطر ابتلا به پوکی استخوان را هم در آن ها افرایش می دهد.
متخصصان معتقدند شاخص توده بدنی کمتر از 19 عامل خطر ابتلا به پوکی استخوان است و وزن پایین در دختران و زنان به کاهش سطح استروژن منجر شده و مانند دوران بعد از یائسگی موجب گسترش پوکی استخوان می گردد و همچنین افراد بسیار لاغر نیز بیشتر در معرض خطر شکستگی قرار دارند.
زنان بیشتر از مردان در معرض پوکی استخوان قرار دارند
یک فوق تخصص روماتولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین در این رابطه گفت: پوکی استخوان یک نوع بیماری است که در آن استخوان های فرد متخلخل و شنماینده شده و در نتیجه آن خطر شکستن خود به خودی استخوان ها افزایش می یابد.
دکتر مهین لشگری با طبقه بندی عوامل خطر بیماری پوکی استخوان گفت: این عوامل به 2 گروه غیرقابل کنترل و قابل کنترل تقسیم می گردد که در دسته عوامل غیرقابل کنترل می توان به مواردی، چون افزایش سن، جنس، نژاد و سابقه فامیلی مثبت و در گروه عوامل قابل کنترل به رعایت نکردن تغذیه، فعالیت فیزیکی و مصرف سیگار اشاره نمود.
وی با بیان اینکه در صورت رعایت شیوه زندگی سالم می توان از بروز عوامل خطر قابل کنترل پیشگیری کرد، افزود: تراکم استخوان در سال های نوجوانی و جوانی به حداکثر می رسد و در حدود سنین 35 تا 45 سالگی در هر 2 جنس شروع به کاهش می نماید.
لشگری ادامه داد: پس از این سنین و در زنان بعد از یائسگی به دلیل از دست دادن هورمون های جنسی کاهش تراکم شدت می یابد که البته باید گفت سرعت کاهش توده استخوانی در هر 2 جنس تحت تاثیر عواملی مانند نمایه توده بدنی، مصرف سیگار، بی حرکتی، اختلالات فراوری و متابولیسم ویتامین D و پرکاری پاراتیرویید است.
این پزشک فوق تخصص روماتولوژی یادآور شد: یکی از عواملی که می تواند تا حد زیادی در پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان موثر باشد انجام منظم فعالیت های ورزشی تحمل نماینده وزن و انجام ورزش های تقویت نماینده عضلات است که موجب ساخته شدن استخوان و عضلات می گردد.
لشگری افزود: در این راستا علاوه بر رعایت رژیم غذایی حاوی لبنیات، دریافت نور کافی خورشید و پرهیز از مصرف دخانیات و الکل، انجام سه مرتبه ورزش های تحمل نماینده وزن مانند پیاده روی در هفته و هر مرتبه به مدت 30 تا 40 دقیقه موثر است.
75 درصد زنان بالای 18 سال شهری قزوین کم تحرک هستند
مشاور امور بانوان رییس دانشگاه علوم پزشکی و معاون فنی مرکز بهداشت قزوین گفت: براساس نتایج هفتمین پیمایش عوامل خطر بیماری های غیرواگیر که در سال 95 انجام شد، 75 درصد زنان بالای 18 سال شهری و 55 درصد زنان روستایی این استان تحرک بدنی کمی دارند.
دکتر ناهید یزدی افزود: همچنین براساس این پیمایش 74 درصد زنان بالای 18 سال ساکن در مناطق شهری و 59 درصد زنان بالای 18 سال ساکن در مناطق روستایی قزوین نیز دچار اضافه وزن و چاقی هستند.
وی افزود: این کم تحرکی ها علاوه بر خطر ابتلا به دیابت و فشار خون، احتمال ابتلا به پوکی استخوان را هم افزایش می دهد.
یزدی ادامه داد: با توجه به اهمیت و عوارض کم تحرکی بر سلامت در سال های اخیر سازمان بهداشت جهانی در انتخاب شعار هفته سلامت بانوان بر موضوع تحرک بدنی تمرکز نموده است.
وی گفت: با توجه به افزایش جمعیت سالمند در جامعه شیوع استئوپروز و شکستگی استخوان نیز به طور قابل توجهی افزایش می یابد به طوری که هم اکنون نیز گفته می گردد در هر سه ثانیه استخوان یک نفر در جهان شکسته می گردد.
این مسئول یادآور شد: به خاطر تاثیر کم تحرکی و ورزش ناکافی در ابتلا به پوکی استخوان مراکز و پایگاه های بهداشتی فضا هایی را جهت آموزش حرکات ورزشی درست به زنان اختصاص می دهند.
یزدی همچنین توزیع مکمل های ویتامین دی بین سالمندان روستا ها و دانش آموزان را نیز یکی دیگر از اقدامات مراکز بهداشتی در سال های گذشته مطرح کرد و گفت: دانشگاه علوم پزشکی استان با وجود کمبود اعتبارات کوشش نموده تا حداقل سالمندان روستایی از این مکمل ها به تعداد ماهانه یک مرتبه بهره مند شوند و سال جاری هم در صورت تامین اعتبار مورد احتیاج، این طرح ادامه می یابد.
بیماری های مفصلی و چاقی عمده ترین مشکل سلامت زنان قزوین است
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری قزوین گفت: براساس نتایج سند ارتقای وضعیت زنان، تحلیل وضعیت بانوان نشان می دهد عمده مساله در مورد وضعیت بهداشت و سلامت مربوط به بیماری های مفصلی، چاقی، فشار خون و دیابت است که متاسفانه در بین زنان ایرانی رایج بوده و به طور قطع با تغییر سبک زندگی و تمرین های ورزشی قابل درمان خواهد بود.
صدیقه ربیعی افزود: مساله پوکی استخوان اگرچه در بین هر 2 جنس زن و مرد مشترک است، اما بیشتر زنان را تحت تاثیر قرار داده و به طور ویژه تر بانوان شاغل را ساعت های طولانی برروی جایگاه می نشینند، بیشتر تهدید می نماید.
وی با اشاره به اینکه تغذیه نامناسب بسیاری از بانوان را با مشکل اضافه وزن روبرو نموده و آن ها برای رهایی از این اضافه وزن از هر روش غیر اصولی مانند عمل های جراحی و مصرف خودسرانه انواع دارو ها برای کاهش وزن استفاده می نمایند، توضیح داد: متاسفانه همین مسایل، مسائل دیگری نیز برای سلامت آن ها ایجاد نموده است.
ربیعی ادامه داد: در راستای حل مشکل کم تحرکی بانوان که بر ابعاد مختلف سلامت آن ها تاثیر دارد علاوه بر فرهنگ سازی بیشتر بین آنها، دستگاه های متولی از جمله ورزش و جوانان نیز باید با افزایش زیرساخت های مناسب ورزشی زمینه تحرک بدنی هرچه بیشتر آن ها را فراهم نمایند تا از تبعات ناشی از اضافه وزن و همچنین از ناهنجاری های اسکلتی که دختران و بانوان ما را تهدید می نماید، پیشگیری گردد.
مدیرکل بانوان و خانواده استانداری قزوین افزود: در حال حاضر باشگاه های خصوصی زیادی ویژه بانوان ایجاد شده، اما شاید اقشار ضعف جامعه به دلیل هزینه های بالا امکان بهره مندی از خدمات این مکان ها را نداشته باشند که به همین لحاظ با افزایش امکانات دولتی در نقاط مختلف استان باید نسبت به افزایش تحرک بدنی و ارتقای سلامت زنان اقدام گردد.
به گفته ربیعی، هفته سلامت بانوان که با موضوع کم تحرکی برگزار می گردد فرصت بسیار مناسبی جهت آگاهی بخشی و فرهنگ سازی صحیح بین بانوان است تا با افزایش تحرک خود نسبت به پیشگیری از بسیاری بیماری ها، از جمله پوکی استخوان اقدام نمایند.
براساس آنالیز های آماری ثبت احوال، الگوی سنی سالمندی از سال 1425 به بعد بر تمام ساختار سنی جمعیت کشور غلبه خواهد نمود و به دلیل کاهش زاد و ولد، جمعیت جوان کاهش خواهد یافت.
با افزایش جمعیت سالمندان، رفاه و سلامت این گروه پرتعداد بیش از پیش اهمیت خواهد یافت و بیماری هایی که متاثر از سن هستند مانند بسیاری از سرطان ها، فشار خون و پوکی استخوان به معضل جدی تری تبدیل خواهند شد.
از آنجا که پوکی استخوان در بین زنان و مردان بیش از 50 سال سن افزایش یافته لازم است از همین حالا برای پیشگیری و کنترل وضعیت سالمندان آینده تمهیداتی اندیشیده گردد.
اجرای طرح هایی مانند توزیع مکمل ویتامین دی که نقش زیادی در پیشگیری از بروز پوکی استخوان دارد گرچه هم اکنون به صورت محدود بین سالمندان مناطق محروم شروع شده، اما کافی نیست و باید این مکمل ها در سطح وسیع تری بین تمام زنان و مردان جوان و سالمند جامعه اجرایی گردد.
همچنین آموزش و فرهنگ سازی بین دختران از همان سنین کودکی در مدارس برای رعایت اصول درست تغذیه، تحرک بدنی و ورزش نیز از موارد مهم دیگری است که برای داشتن زنان سالم باید به صورت جدی به آن پرداخته گردد چرا که افزایش تجهیزات ورزشی و زیرساخت های فیزیکی بدون داشتن اراده در بین دختران و بانوان نمی تواند سلامت جامعه ما را تضمین کند.
همچنین یکی از گروه هایی که بیشتر در معرض چاقی و در نتیجه پوکی استخوان قرار دارند زنان شاغل هستند که لازم است در دستگاه های اجرایی اوقاتی از هفته را به تربیت بدنی و تمرین های ورزشی بانوان اختصاص دهند.
هفته سلامت بانوان سال جاری با شعار ترویج فعالیت بدنی برای شادابی و تندرستی زنان ایران اجرایی می گردد.
منبع: ایرنا
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان